BỆNH NGỘ ĐỘC THỨC ĂN

I/ ĐẠI CƯƠNG :Ngộ độc thực phẩm là tình trạng gây ra do ăn phải thức ăn nhiễm độc. Vi khuẩn, virus và ký sinh trùng hoặc độc tố của chúng là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ngộ độc thực phẩm. Bệnh thường không nghiêm trọng và hầu hết người bệnh đều cảm thấy khỏe hơn sau vài ngày mà không cần đến điều trị.

II / NGUYÊN NHÂN :Bạn có thể bị ngộ độc thực phẩm nếu ăn phải thức ăn hoặc nước uống nhiễm độc. Trong quá trình sản xuất và chế biến, thực phẩm có thể bị nhiễm độc bất cứ lúc nào, ví dụ như khi trồng, thu hoạch, chế biến, bảo quản, vận chuyển hoặc chuẩn bị. Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm thường do vi khuẩn có hại di chuyển từ bề mặt này sang bề mặt khác. Nếu bạn ăn những món ăn không được nấu chín như salad hay các món ăn khác, những vi khuẩn có hại chưa được tiêu diệt này sẽ gây ra ngộ độc thực phẩm.

Rất nhiều vi khuẩn, virus và kí sinh trùng có thể gây ra ngộ độc thực phẩm, trong đó virus là nguyên nhân hàng đầu, sau đó là vi khuẩn.

Chất độc là một nguyên nhân khác. Chất độc có thể được sản sinh ra do vi khuẩn, có sẵn trong thức ăn, do thực vật và động vật hoặc cá hoặc do các vi khuẩn khác. Bên cạnh đó, chất độc có thể đến từ một số hóa chất nhất định.

III / TRIỆU CHỨNG :Những dấu hiệu và triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường gặp gồm :

• Ói mửa, buồn nôn, tiêu chảy;
• Đau bụng;
• Sốt;
• Mệt mỏi và thiếu năng lượng;
• Chán ăn;
• Đau cơ;
• Ớn lạnh;

IV / CHẨN ĐOÁN :

V / ĐIỀU TRỊ  :Điều trị ngộ độc thức ăn tại cơ sở y tế

Các thuốc dùng cho trường hợp ngộ độc thức ăn cần sử dụng theo chỉ dẫn của chuyên môn. Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, làm dừng chất độc vào máu bằng cách gây nôn cho bệnh nhân. Sử dụng các thuốc sau để nhanh chóng đào thải chất độc ra khỏi cơ thể: than hoạt uống, thuốc nhuận tràng sorbitol uống.

Trong trường hợp bệnh nhân mệt do mất nước bởi nôn, đi ngoài, sốt kéo dài, nhất là ngộ độc thức ăn do độc tố vi khuẩn thì thường nguy hiểm, cơ thể bị mất nước nhanh và nhiều, dễ dẫn đến suy dinh dưỡng do không được cung cấp đủ thức ăn bù lại cho bệnh nhân. Trong trường hợp này cần có các biện pháp can thiệp sau:

- Điều trị mất nước: Uống nước có hòa gói muối chống mất nước (oresol: ORS): cho 2 lít uống trong 4 giờ đầu, trẻ em: 75ml/kg. Nếu không có ORS: 2 thìa đường + 1 thìa cà phê muối pha với 200ml nước hoặc pha nước cam, nước dừa, nước suối thành 1 lít vì chúng có nhiều kali tốt cho bệnh nhân. Nếu bệnh nhân vẫn nôn, nên cho uống ít một. Thuốc chống tiêu chảy chỉ dùng khi bệnh nhân đi ngoài nhiều lần toàn nước mà không sốt. Trong những trường hợp nhẹ có thể sử dụng thuốc imodium, nếu cầm tiêu chảy rồi thì thôi.

- Thuốc chống nôn khi bệnh nhân nôn quá nhiều có thể cho tiêm thuốc prometazin, diphenhydramin.

- Ở cơ sở y tế có thể truyền dung dịch ringer lactate hay bicarbonate 1,4% 200ml trước rồi truyền natriclorid 0,9%. Rửa dạ dày có kỹ thuật khi lượng chất độc nhiều. Dùng thuốc kháng độc khi biết rõ loại chất độc đó là gì.

- Dùng kháng sinh nếu bệnh nhân có sốt nghi do  nhiễm khuẩn (có thể chọn ciprofloxacin)…

Đánh giá mức độ nặng của bệnh nhân dựa vào mạch, huyết áp, mức độ mất nước và nguyên nhân gây ra tình trạng ngộ độc. Tuy nhiên, ngộ độc thức ăn đôi khi không chỉ xảy ra cho một cá nhân, có khi một gia đình, một tập thể ăn cùng một loại thức ăn đó, nó mang tính chất dịch tễ ảnh hưởng tới sức lao động, có khi còn lây lan thành dịch bệnh, nhất là trong mùa hè. Một số nhà ăn tập thể hay đám cưới sử dụng nguồn thực phẩm không đảm bảo có thể làm nhiều người ngộ độc thức ăn cùng lúc cần phải xử trí như một thảm họa y tế với phác đồ cấp cứu được quy định tại bệnh viện.